Το λεμφοίδημα είναι ένα χρόνιο οίδημα που οφείλεται σε κάποια διαταραχή της λειτουργίας του λεμφικού συστήματος. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος ανάλογα με την περιοχή όπου το λεμφικό σύστημα έχει υποστεί τη βλάβη. Συνήθως το οίδημα το εντοπίζουμε στα άκρα (χέρια ή πόδια), ξεχνώντας όμως ότι μπορεί να εμφανιστεί και σε περιοχές του κορμού, όπου όμως δεν είναι εύκολα ορατό.
Τα γεννητικά όργανα, όπως και το υπόλοιπο σώμα έχει τα δικά του λεμφαγγεία, που είναι υπεύθυνα για την παροχέτευση της λέμφου στις περιοχές αυτές. Γενικά, για τα γεννητικά όργανα, ανδρικά ή γυναικεία, υπεύθυνοι για την παροχέτευσή τους είναι οι λεμφαδένες της βουβωνικής χώρας, μπροστά από την άρθρωση του ισχίου. Εξαίρεση αποτελούν οι όρχεις στον άντρα όπου παροχετεύονται στους παρα-αορτικούς λεμφαδένες, δίπλα στην αορτή, μέσα στην κοιλιακή χώρα. Αν λοιπόν γίνει κάποια επέμβαση όπου αφαιρεθούν ή τραυματιστούν λεμφαδένες, μπορούμε να γνωρίζουμε τις περιοχές που πιθανόν να εμφανιστεί οίδημα. Οι πιθανότητες εμφάνισης του οιδήματος εξαρτώνται από την έκταση του τραυματισμού, τον αριθμό των λεμφαδένων που αφαιρέθηκαν καθώς και από της συσχετιζόμενες βλάβες και μπορεί να είναι από 5-40% περίπου.
Ο μαλακός συνδετικός ιστός που έχουν τα γεννητικά όργανα τα καθιστά επισφαλή για την ανάπτυξη οιδήματος. Τα γεννητικά όργανα του άντρα ιδιαίτερα, μπορούν να αναπτύξουν εκτενές οίδημα, που είναι εμφανές στο όσχεο, ανάλογα με την έκταση της βλάβης και τις εκάστοτε επιπλοκές. Πιθανές αιτίες για ανάπτυξη οιδήματος στα γεννητικά όργανα είναι:
– Η βλάβη των λεμφαγγείων και / ή λεμφαδένων που τα παροχετεύουν
– Η λανθασμένη συμπιεστική θεραπεία που θα οδηγήσει το οίδημα εκεί. Αν κατά τη θεραπεία του λεμφοιδήματος δεν ενεργοποιηθεί και παροχετευθεί επαρκώς το τμήμα του κορμού κεντρικά του οιδήματος και εφαρμόσουμε έντονη περίδεση μέχρι τη βάση του ισχίου, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει το οίδημα στα ευαίσθητα γεννητικά όργανα.
– Η εφαρμογή συμπιεστικής θεραπείας με αντλία αέρα (μπότα) χωρίς να έχει προηγηθεί η κατάλληλη προεργασία.Η συσκευές πνευματικής συμπίεσης (μπότες) παροχετεύουν το οίδημα κεντρικά, προς τη ρίζα του άκρου, εναλλάσσοντας την πίεση στους θαλάμους αέρα. Αυτή η μετακίνηση του οιδήματος θα μπορούσε πολύ εύκολα να γίνει προς τα γεννητικά όργανα, λόγου της μικρής αντίστασης που θα συναντήσει εκεί.
Η θεραπεία του λεμφοιδήματος των γεννητικών οργάνων γίνεται με την Ολοκληρωμένη Αποσυμφωρητική Θεραπεία, μόνο που έμφαση δίνεται στην περιοχή του κορμού και των γεννητικών οργάνων. Υπάρχουν ξεχωριστές παροχετευτικές οδοί στις περιοχές αυτές που πρέπει να διερευνηθούν από τον εξειδικευμένο θεραπευτή.
Η συμπίεση διαφοροποιείται ανάλογα με το φύλο. Στις γυναίκες εφαρμόζεται ειδικό συμπιεστικό επίθεμα, συνήθως από αφρώδες υλικό, που προσαρμόζεται κατάλληλα στην περιοχή. Στους άντρες επιπρόσθετα του συμπιεστικού επιθέματος μπορεί να εφαρμοστεί και περίδεση με ειδικούς επιδέσμους. Και στις δύο περιπτώσεις εξαιρετικής σημασίας είναι η χρήση τιράντων, όπου μαζί με ένα κατάλληλο εσώρουχο θα ασκούν πίεση από κάτω προς τα πάνω.
Πολύ σημαντική, για τη διαχείριση του λεμφοιδήματος των γεννητικών οργάνων, είναι η τοπική υγιεινή. Λόγω της ούρησης, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ανάπτυξης λοιμώξεων. Σημαντικό είναι λοιπόν, να υπάρχει συστηματικός καθαρισμός μετά από κάθε επίσκεψη στην τουαλέτα.
Η σεξουαλική δραστηριότητα, στις περιπτώσεις λεμφοιδημάτων στις περιοχές αυτές, μπορεί να έχει θετική δράση, αφού συνδυάζει πίεση με κίνηση. Βέβαια η κανόνες καλής υγιεινής πρέπει να εφαρμόζονται πάντα μετά από κάθε επαφή καθώς μπορεί να αποτελέσει πηγή μικροβίων και αιτία επιπλοκών.
Η ανάπτυξη λεμφοιδήματος στα γεννητικά όργανα, μπορεί να οδηγήσει στις συνήθης επιπλοκές σε βάθος χρόνου, αν μείνει αθεράπευτο. Μπορεί να οδηγήσει σε δευτερογενείς αλλοιώσεις στους ιστούς όπως σκληροδερμία, επιθυλιωματώσεις, υπερκερατώσεις, συρίγγια και άλλες. Επίσης θα μπορούσε να δημιουργήσει δυσλειτουργίες τόσο στην ούρηση όσο και στην σεξουαλική δραστηριότητα.
Το λεμφοίδημα των γεννητικών οργάνων μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά αν θεραπευτεί έγκαιρα, πάντα με την καθοδήγηση του εξειδικευμένου θεραπευτή.
Τριανταφύλλου Ευρυπίδης
Φυσικοθεραπευτής MSc, MLD Instructor
