Ο ερυσίπελας αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές αλλά και ύπουλες επιπλοκές του λεμφοιδήματος κατατασσόμενος από κάποιους ως η Νο 1 επιπλοκή. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να κάνει πολλές κρίσεις μέσα σε ένα χρόνο περιπλέκοντας τη διαχείριση του λεμφοιδήματος και μειώνοντας το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων.
Ο ερυσίπελας είναι μία βακτηριακή λοίμωξη, συνήθως στρεπτόκοκκος, που πλήττει την περιοχή που έχει εμφανίσει το λεμφοίδημα. Η εμφάνιση του λεμφοιδήματος προϋποθέτει κάποια διαταραχή στη λειτουργία του λεμφικού συστήματος, είτε εκ γενετής (πρωτογενές λεμφοίδημα) είτε λόγω κάποιου τραυματισμού ή χειρουργείου (δευτερογενές λεμφοίδημα). Αν λάβουμε υπόψη ότι η κύρια λειτουργία του λεμφικού συστήματος είναι η ανοσολογική, να αμύνεται δηλαδή έναντι σε ότι επικίνδυνο για τον οργανισμό, αυτό σημαίνει ότι όταν έχουμε λεμφοίδημα, στην περιοχή εμφάνισης του, υπάρχει μία ανοσολογική ανεπάρκεια. Συνεπώς, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος κάθε επιβλαβής μικροοργανισμός (βακτήριο, στρεπτόκοκκος κλπ) που θα εισέλθει στην πάσχουσα περιοχή να δημιουργήσει λοίμωξη με τις επακόλουθες επιπλοκές.
Τυπικά συμπτώματα του ερυσίπελα είναι :
– Πυρετός
– Διάρροια
– Ρίγη
– Έμετος
– Άλγος
– Ερυθρότητα στην πάσχουσα περιοχή (από την οποία πήρε και το όνομά του)
Αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν τον ερυσίπελα είναι :
– Ελαττωματική ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού, για κάποιο λόγο, στην είσοδο του βακτηρίου.
– Αλλαγές στο δέρμα που αφήνουν ανοικτές πύλες για την είσοδο μικροβίων. Μυκητιάσεις στα δάχτυλα των ποδιών επιτρέπουν την εισβολή του βακτηρίου στον οργανισμό και οδηγούν στην άμεση ανάπτυξη του ερυσίπελα μέσα σε σχεδόν 2 ώρες.
– Ανύπαρκτη ή μικρή λεμφική μεταφορά που έχει ως συνέπεια να μην καθαρίζεται ο μεσοκυττάριος χώρος από τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Το λεμφικό σύστημα εξάλλου αποτελεί σημαντικό αμυντικό σύστημα για τον οργανισμό με το φιλτράρισμα της λέμφου στους λεμφαδένες.
– Πολλοί ασθενείς μπορεί να έχουν εμφανίσει ερυσίπελα στο παρελθόν, όπου με την εμφάνιση του λεμφοιδήματος βρίσκει έδαφος για να αναπτυχθεί.
Θεραπεία του ερυσίπελα μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους :
– Με χρήση αντιβιοτικών. Επειδή ο ερυσίπελας προκαλείται από στρεπτόκοκκο ιδανική λύση θεωρείται η πενικιλίνη. Συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας για να σας συστήσει ένα αντιβιοτικό που να περιέχει πενικιλίνη. Για την καταπολέμηση του ερυσίπελα χρειαζόμαστε δυνατό αντιβιοτικό άρα κάποιο που έχει παραχθεί πρόσφατα, αν λάβουμε υπόψη μας ότι τα αντιβιοτικά χάνουν το 10% της δύναμης τους κάθε χρόνο.*
– Η κατανάλωση υγρών είναι απαραίτητη. Ο ασθενής πρέπει να πίνει πολύ νερό και αν δεν μπορεί, η ενδοφλέβια χορήγηση μπορεί να κριθεί απαραίτητη.
– Χρήση αναλγητικών μπορεί να βοηθήσει τη μείωση του πόνου/πυρετού. Έτσι μειώνεται και η ανάγκη για νερό (για κάθε 1 βαθμό αύξησης του πυρετού απαιτείται ένα επιπλέον λίτρο νερού).
– Σημαντικός είναι και ο καθαρισμός-«απολύμανση» του δέρματος λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι τα αντισηπτικά δέρματος (όπως το οινόπνευμα κ.α.) μπορεί να προκαλέσουν τοπικό ερεθισμό. Ιδανική λύση μπορεί να θεωρηθεί η τοπική χρήση λευκών τυριών 1-2 φορές την ημέρα για περίπου 5 ημέρες μιας και έχουν αντιβακτηριδιακή ιδιότητα και δροσιστική δράση.
– Εξαιρετικά σημαντική είναι η ξεκούραση.
3 συχνά λάθη που γίνονται κατά τη χρήση αντιβιοτικών και πρέπει να αποφεύγονται :
1ο Συχνά γίνεται χρήση αντιβιοτικών ευρέως φάσματος. Αυτά μπορεί να βλάψουν και τους φυσιολογικούς μικροοργανισμούς του οργανισμού μας χωρίς όμως να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα ενάντια στον στρεπτόκοκκο σε σύγκριση με την πενικιλίνη.
2ο Συχνά συνταγογραφείται χαμηλή δόση σε αντίθεση με τη δυνατή που χρειάζεται για την καταπολέμηση του ερυσίπελα.
3ο Το πιο σημαντικό λάθος που γίνεται είναι ότι η θεραπεία σταματάει μετά από 5-7 ημέρες ενώ κανονικά θα έπρεπε να συνεχίζεται για τουλάχιστον 2-3 εβδομάδες (υπάρχουν μικρές διαφοροποιήσεις για τη διάρκεια λήψης της αντιβίωσης μεταξύ διεθνών οργανισμών όπως η Ευρωπαϊκή ή η Διεθνής εταιρεία λεμφολογίας που συστήνουν 3 ή 2 εβδομάδες αντίστοιχα).
Η ανάπτυξη του ερυσίπελα συνήθως γίνεται ραγδαία. Χρειάζεται από λεπτά μέχρι λίγες ώρες για να εκδηλωθεί. Αν συμβεί κάτι, όπως τραυματισμός με ανοιχτή πληγή, που πιστεύεται ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε λοίμωξη, τότε καθαρίστε και απολυμάνετε άμεσα την περιοχή και συνεχίστε την περιποίηση συστηματικά μέχρι να κλείσει τελείως η πληγή. Ένας μικρός τραυματισμός όπως το κόψιμο στην κουζίνα ή το γδάρσιμο από τα φυτά στον κήπο μπορεί να είναι αρκετός για να δημιουργήσει επιπλοκές. Αν ο τραυματισμός συμβεί μακριά από το σπίτι, όπως για παράδειγμα από μία πέτρα στην παραλία ή από κάποιο κλαδί δέντρου στο ύπαιθρο τότε χρησιμοποιείστε αντιβιοτική κρέμα άμεσα, τοπικά στην περιοχή του τραυματισμού και μέχρι να φτάσετε στο σπίτι, όπου θα μπορέσετε να περιποιηθείτε την πληγή κανονικά.
Αν εμφανίζετε συχνές κρίσεις ερυσίπελα και γνωρίζετε τα συμπτώματα κατά την έναρξη, τότε μπορείτε να πάρετε αντιβίωση προκαταβολικά για να προλάβετε την εξέλιξη τους.
Πάραυτα, σε ασθενείς με λεμφοίδημα έχει φανεί κλινικά ότι η συστηματική φροντίδα του λεμφοιδήματος με την Ολοκληρωμένη Αποσυμφωρητική Θεραπεία, μειώνει δραματικά ή και σταματά τελείως τις κρίσεις ερυσίπελα.
Τριανταφύλλου Ευρυπίδης
Φυσικοθεραπευτής MSc, MLD Instructor
