Τι είναι το σύνδρομο της μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης (FAI);
Το σύνδρομο FAI είναι μια κλινική διαταραχή του ισχίου, σχετιζόμενη με κίνηση, που αντιπροσωπεύει την συμπτωματική πρόωρη επαφή μεταξύ του εγγύς μηριαίου οστού και της κοτύλης. Στο σύνδρομο FAI αναπτύσονται οστεόφυτα γύρω από την μηριαία κεφαλή και /ή κατά μήκος της κοτύλης με αποτέλεσμα την πρόσκρουση των οστών μεταξύ τους. Με την πάροδο του χρόνου αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη του επιχείλιου χόνδρου (Labrum) και βλάβη του αρθρικού χόνδρου (οστεοαρθρίτιδα).
Τύποι συνδρόμου FAI
- Πρόσκρουση δίκην τανάλιας (Pincer impingement) εμφανίζεται συνήθως σε αθλητικές γυναίκες μέσης ηλικίας (Εικόνα 2α). Οφείλεται στην ανάπτυξη επιπλέον οστού πέρα από το φυσιολογικό όριο της κοτύλης.
- Πρόσκρουση λόγω μηριαίας υπερόστωσης (cam impingement), εμφανίζεται συχνότερα σε νεαρούς, αθλητικούς άρρενες(Εικόνα 2β). Οφείλεται στην απώλεια της σφαιρικότητας της μηριαίας κεφαλής, η οποία προσκρούει στο πρόσθιο χείλος της κοτύλης.
- Συνύπαρξη των 2 παραπάνω μορφών, όπως συνήθως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις
Πώς μπορεί να διαγνωστεί το σύνδρομο FAI;
Συμπτώματα
Το κύριο σύμπτωμα είναι η εντόπιση άλγους στο ισχίο ή στη βουβωνική χώρα, το οποίο σχετίζεται με την κίνηση ή τη θέση του ισχίου. Ο πόνος μπορεί επίσης να γίνει αισθητός στον γλουτό ή το μηρό. Οι ασθενείς επίσης περιγράφουν ήχους κατά την κίνηση (κλικ), πιάσιμο, κλείδωμα, δυσκαμψία, περιορισμένο εύρος κίνησης της άρθρωσης ή αίσθημα αστάθειας (giving way)
Κλινικά σημεία
Οι δοκιμασίες πρόσκρουσης του ισχίου συνήθως αναπαράγουν τον τυπικό πόνο του ασθενούς. Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη δοκιμασία(κάμψη, προσαγωγή, έσω στροφή (FADIR)), είναι ευαίσθητη, αλλά όχι ειδική. Υπάρχει συχνά περιορισμός του εύρους κίνησης του ισχίου, συνήθως μειωμένη έσω στροφή σε κάμψη.
Διαγνωστική Απεικόνιση
Ο ακτινολογικός έλεγχος του συμπτωματικού ισχίου (προσθιοπίσθια ακτινογραφία της πυέλου και πλευρική ακτινογραφία του μηριαίου αυχένα) επιτρέπει την περιγραφή της γενικής εικόνας των ισχίων και την εντόπιση οστικών παθολογικών μορφολογιών (τύπου cam ή pincer) ή/και άλλων αιτιών πόνου του ισχίου.
Όταν επιθυμείται περαιτέρω αξιολόγηση της μορφολογίας του ισχίου και ανίχνευση πιθανών συνοδών αλλοιώσεων του αρθρικού χόνδρου (cartilage) ή του επιχειλίου χόνδρου (labrum), συνιστάται η αξονική τομογραφία (CT) ή Μαγνητική τομογραφία ιδίως με χρήση ενδοαρθρικής σκιαγραφικής ουσίας (Arthro–MRI)
Συντηρητική αγωγή:
- Τροποποίηση του τρόπου ζωής και της δραστηριότητας των ασθενών
- Χορήγηση από του στόματος αγωγής π.χ. μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (NSAID)
- Ενδοαρθρική ένεση βιολογικών παραγόντων (π.χ. βλαστοκύτταρα).
Φυσικοθεραπευτική Αποκατάσταση:
Στοχεύει στη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων βελτιώνοντας τη σταθερότητα του ισχίου, τον νευρομυϊκό έλεγχο, τη μυϊκή ισχύ, το εύρος (ROM) και τη μορφολογία της κίνησης της άρθρωσης.
Χειρουργική Αντιμετώπιση
Η Χειρουργική επέμβαση, αρθροσκοπική ή ανοικτή, αποσκοπεί στη βελτίωση της μορφολογίας του ισχίου επιτρέποντας ελεύθερη κίνηση, δίχως μηχανική πρόσκρουση.
Η αρθροσκόπηση ισχίου είναι μια ελάχιστα παρεμβατική μέθοδος, η οποία διενεργείται υπό γενική αναισθησία, σε ύπτια θέση, εφαρμόζοντας έλξη στο ισχίο ώστε να ανοίξει η άρθρωση.
Μέ μικρή τομή (7-10mm) ο εξιδικευμένος χειρουργός εισάγει στην άρθρωση μια μικρή κάμερα, το αρθροσκόπιο,ώστε να αναγνωρίσει τις υπάρχουσες βλάβες (διαγνωστική αρθροσκόπηση).
Ταυτόχρονα με ειδικά λεπτά εργαλεία μέσω 1-2 άλλων μικρών τομών (αρθροσκοπικές πόρτες) διορθώνει ρήξεις του επιχείλιου χόνδρου (Labrum), του αρθρικού χόνδρου (cartilage) ή άλλες συνοδές ενδοαρθρικές βλάβες (π.χ. οστεοχόνδρινες αλλοιώσεις, υμενίτιδα, αφαίρεση ελεύθερων οστεοχόνδρινων σωμάτων).
Με αρθροσκοπικό γλύφανο (shaver) αφαιρείται η μηριαία υπερόστωση (camlesion) και το επιπρόσθετο οστικό τμήμα του χείλους της κοτύλης με αποτέλεσμα την διόρθωση της πρόσθιας στροφής του μηριαίου αυχένα και του προσανατολισμού της κοτύλης αντίστοιχα.
Ορισμένες σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτούν ανοικτή επέμβαση με μεγαλύτερη τομή.
Το χειρουργείο πήγε καλά. Τι ακολουθεί:
Ο ασθενής παραμένει μια ημέρα στο Νοσοκομείο. Επιτρέπεται η άμεση βάδιση με ή χωρίς βακτηρίες ανάλογα με την επέμβαση.
Ο χρόνος αποκατάστασης εξαρτάται από τα διεγχειρητικά ευρήματα και την επέμβαση αποκατάστασης, αλλά η επιστροφή στο χώρο εργασίας (γραφείο), μπορεί να γίνει αμέσως. Δραστηριότητες όπως σκι, τρέξιμο ή ανταγωνιστικά αθλήματα, συνήθως δεν επιτρέπονται για τουλάχιστον τρεις μήνες. Τα αθλήματα επαφής (καράτε, ποδόσφαιρο) αποθαρρύνονται για τέσσερις μήνες μετεγχειρητικά.
Ποια είναι η πρόγνωση του συνδρόμου FAI;
Ασθενείς που υποβάλονται σε θεραπεία εμφανίζουν βελτιωμένη κλινική εικόνα και επιστρέφουν σε πλήρη δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένης της αθλητικής (Sports). Χωρίς θεραπεία, τα συμπτώματα πιθανότατα θα επιδεινωθούν με την πάροδο του χρόνου.
Κότσαρης Σπυρίδων
Ορθοπαιδικός Χειρούργος MD
www.kotsaris.gr
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
- Aprato A, Jayasekera N, Villar R (2012) Timing in hip arthroscopy: does surgical timing change clinical results? SICOT 36: 2231-2234.
- Ayeni OR, Wong I, Chien T, Musahl V, Kelly BT, Bhandari M (2012) Surgical indications for arthroscopic management of femoroacetabular impingement. Arthroscopy 8:1170-1179.
- Ayeni OR, Naudie D, Crouch S, Adili A, Pindiprolu B, Chien T, Beaule PE, Bhandari M (2013) Surgical indications for treatment of femoroacetabular impingement with surgical hip dislocation. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 21: 1676-1683.
- Ayeni OR, Banga K, Bhandari M, Maizlin Z, de Sa D, Golev D, Harish S, Farrokhyar F (2014a) Femoroacetabular impingement in elite ice hockey players. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 22(4): 920-925.
- Ayeni OR, Belzile EL, Musahl V, Naudie D, Crouch S, Sprague S, Bhandari M (2014b) Results of the PeRception of femOroaCetabular impingEment by Surgeons Survey (PROCESS). Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 22: 906-910.
- Beaule PE, Le Duff MJ, Zaragoza E (2007) Quality of life following femoral head-neck osteochondroplasty for femoroacetabular impingement. Journal of Bone and Joint Surgery 89: 773-779.
