O Βλαισός μέγας δάκτυλος (Hallux Valgus) είναι η πιο συχνή παραμόρφωση του εμπρόσθιου μέρους του ποδιού και των δακτύλων. Σε μια τέτοια παραμόρφωση η κεφαλή του πρώτου μεταταρσίου παρεκλίνει προς τα μέσα με ταυτόχρονη απόκλιση ή/και στροφή του μεγάλου δακτύλου, σχεδόν πάντα σε συνδυασμό με splayfoot, προς το εξωτερικό άκρο του ποδιού. Αυτό προκαλεί μια αυξανόμενη και συνήθως επώδυνη, φλεγμονώδη προεξοχή (εξόστωση-bunion) στο ύψος της 1ης μεταταρσοφαλαγγικής άρθρωσης, με αποτέλεσμα επώδυνη κίνηση της άρθρωσης και δυσκολία με τη χρήση υποδημάτων.
Αιτιολογία: Lifestyle or nature?
Η κληρονομική προδιάθεση παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της παραμόρφωσης. Άλλες πιθανές αιτίες είναι: αρθριτικές/ μεταβολικές παθήσεις (π.χ., ρευματοειδής/ ουρική αρθρίτιδα) νευρομυικές παθήσεις (π.χ. πολλαπλή σκλήρυνση , παθήσεις του συνδετικού ιστού (π.χ. Ehlers–Danlos), τραυματισμοί του άκρου πόδα. Σε πολιτισμούς που δεν φορούν παπούτσια δεν συναντάται σχεδόν καθόλου.
Η πιο συχνή αιτία είναι η εμβιομηχανική αστάθεια. Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, τα ψηλοτάκουνα ή εφαρμοστά παπούτσια δεν προκαλούν βλαισό μεγάλο δάκτυλο. Ωστόσο, τέτοιου είδους υποδήματα κρατούν το μεγάλο δάκτυλο σε απαγωγή, εάν συνυπάρχει βλαισός μέγας δάκτυλος, προκαλώντας μηχανικό τέντωμα και απόκλιση των έσω μαλακών ιστών, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα.
Βλαισός Μέγας Δάκτυλος : κοσμητικό ή ιατρικό πρόβλημα?
Η χειρουργική διόρθωση του βλαισού μεγάλου δακτύλου δεν πρέπει να γίνεται για λόγους αισθητικής, διότι είναι πιθανή η μετεγχειρητική εμφάνιση άλγους στο χειρουργηθέν δάκτυλο ακόμα κι αν δεν υπήρχε πόνος πριν από το χειρουργείο.Η χειρουργική επέμβαση δεν συνιστάται σε ασθενείς με καθόλου ή χαμηλής έντασης πόνο. Ακόμη και αν η παραμόρφωση έχει αυξηθεί σημαντικά οι πιθανότητες επιτυχίας παραμένουν καλές.
Συντηρητική αντιμετώπιση
- Μην φοράτε ψηλοτάκουνα παπούτσια κάθε μέρα.
-
Χρήση υποδημάτων με διαφορετικό ύψος πτέρνας
-
Περπατήστε ξυπόλητοι όσο πιο συχνά μπορείτε.
-
Ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του άκρου πόδα
Ενδείξεις Χειρουργικής διόρθωσης
-
Επίμονο αλγος
-
Ταχεία αύξηση της παραμόρφωσης
-
Δερματικά προβλήματα (στο σημείο πίεσης)
-
Σημαντικά προβλήματα στην φροντίδα παπουτσίων
-
Παραμόρφωση των γειτονικών δακτύλων
Στόχος της Χειρουργικής Αντιμετώπισης: Ανώδυνο, αισθητικά όμορφο πόδι
Η επιλογή της κατάλληλης τεχνικής εξαρτάται από την ανατομική θέση και το βαθμό της παρεκτόπισης του δακτύλου. Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός αναλύει στον ασθενή τις όποιες θεραπευτικές μεθόδους βασιζόμενος στην κλινική εκτίμηση και την ακτινολογική αξιολόγηση του ποδιού, όπως τον υπολογισμό της γωνίας μεταξύ 1ου και 2ουΜετατάρσιου (IMA=intermetatarsal angle) σε ακτινογραφία σε ορθία θέση (στήριξη).
Όσο πιο μεγάλη είναι η παρέκκλιση τόσο πιο κεντρικά (προς τη βάση του Μεταταρσίου) πρέπει να γίνει η διορθωτική οστεοτομία του μεταταρσίου και τόσο μεγαλύτερη είναι η λειτουργική αποκατάσταση
Αναισθησία
Συχνότερα η επέμβαση διενεργείται με νευρικό αποκλεισμό στο επίπεδο του μηρού ή του άκρου πόδα ή με ραχιαία αναισθησία.
Χειρουργικές Τεχνικές
Στην ιατρική βιβλιογραφία περιγράφεται μια μεγάλη ποικιλία χειρουργικών θεραπειών για τη διόρθωση του βλαισού μεγάλου δακτύλου. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες σήμερα είναι:
Ελάχιστα παρεμβατική μέθοδος –Διαδερμική (MIS)
Μέσω 2 μικρών οπών (2-3 mm) και με τη βοήθεια ειδικών μικροεργαλείων, παρόμοιων με αυτά των οδοντιάτρων, ο χειρουργός αφαιρεί υπό ακτινολογικό έλεγχο (C–arm) την έσω εξόστωση (bunioectomy), διορθώνει την παραμόρφωση του 1ου μεταταρσίου και διατέμνει τον τένοντα του προσαγωγού του μεγάλου δακτύλου (Halluxadductor) μαζί με τον έξω αρθρικό θύλακο της 1ης Μεταταρσιοφαλαγγικής ‘Αρθρωσης (Lateralrelease).
Στην “ελάχιστα επεμβατική” τεχνική ο τραυματισμός των μλακών μορίων είναι σημαντικά μικρότερος από ό,τι με άλλες τεχνικές, με αποτέλεσμα την μείωση του χρόνου επούλωσης και της περιόδου λειτουργικής αποκατάστασης.
Η MIS είναι κατάλληλη για μικρού βαθμού ή μέτριες αποκλίσεις. Εάν συνυπάρχει αρθρίτιδα της μεταταρσιοφαλαγγικής άρθρωσης (hallux rigidus) η συγκεκριμένη μέθοδος δεν ενδείκνυται.
Συνδυασμός Οστεοτομίας Scarfand Akin
Κατάλληλη για μετρίου ή μεγάλου βαθμού παραμορφώσεις (IMA από17° έως 40°).Συνδυάζει οστική διόρθωση (bunionectomy–osteotomy) μαζί με παρέμβαση στα μαλακά μόρια (lateral release). Με έσω προσπέλαση από τη βάση του 1ου Μεταταρσίου έως την βάση του μεγάλου δακτύλου διενεργείται οστεοτομία τύπου “Ζ” στο 1ο μετατάρσιο. Tο περιφερικό οστικό τεμάχιο με την κεφαλή του μεταταρσίου μετατοπίζεται προς τα έξω ενώ το κεντρικό οστικό τμήμα προς τά έσω.Τα οστικά τεμάχια σταθεροποιούνται με 1-2 μικρές βίδες τιτανίου οι οποίες δεν χρειάζεται, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, να αφαιρεθούν. Με την αφαίρεση μικρής οστέινης σφήνας από τη βάση του μεγάλου δακτύλου διορθώνεται και η στροφική παραμόρφωση του (οστεοτομία Akin)
Επέμβαση Lapidus: Διόρθωση της ταρσομετατάρσιας άρθρωσης
Κατάλληλη σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις του βλαισού μεγάλου δακτύλου δυσμορφία με ταυτόχρονη αρθρίτιδα ή αστάθεια στην μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση του πρώτου μεταταρσίου με το 1oσφηνοειδές οστό του ταρσού. Κατάλληλη για διόρθωση μεγάλης απόκλισης του δακτύλου (intermetatarsal γωνία > 40 °) και σε ασθενείς με αρθρίτιδα των ταρσομετατάρσιων αρθρώσεων, κατά την οποία γίνεται αρθρόδεση (κατάργηση κίνησης) στην ταρσομετατάρσια άρθρωση.
Η επέμβαση πέτυχε: Τι ακολουθεί?
Ο ασθενής παραμένει για ώρες (ODC) ή το αργότερο 1 ημέρα στο νοσοκομείο.
Η αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου γίνεται με απλά παυσίπονα συνήθως για 2-3 ημέρες.
Ο ασθενής μπορεί να περπατήσει άμεσα χρησιμοποιώντας ένα παπούτσι αποφόρτισης των μεταταρσίων (Baroukshoe) για 4-6 εβδομάδες ανάλογα με την βαρύτητα της επέμβασης.
Η επιστροφή στην εργασία/ φυσιολογική δραστηριότητα εξαρτάται από το είδος της. Εργαζόμενοι σε όρθια στάση απαιτούν περισσότερο χρόνο αποκατάστασης.
Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ένα φυσιολογικό πόδι κατά την λειτουργική αποκατάσταση του χειρουργηθέντος βλαισού μεγάλου δακτύλου . Εάν απαιτείται χειρουργική διόρθωση και στα 2 πόδια καλό θα είναι να μεσολαβούν τουλάχιστον 3 μήνες ανάμεσα στις 2 επεμβάσεις.
Ορθοπαιδικός Χειρούργος MD
Αρθρογραφία
http://www.etzelclinic.ch/wp–content/uploads/2014/08/etzelclinic_e_fuss_hallux.pdf
